Krasicki Jakub Jan (zm. 1850), pułkownik W. P. w powstaniu listopadowym. Syn Jakuba i Kunegundy Ciecierskiej. Kształcił się w korpusie paziów w Wiedniu, karierę wojskową rozpoczął w armii austriackiej w r. 1808, przydzielony do pułku ułanów galicyjskich jako podporucznik. W r. 1809 walczył we Włoszech przeciwko Francji i został ciężko ranny. Później walczył w Hiszpanii, prawdopodobnie w Legii Nadwiślańskiej. Wrócił do kraju w randze kapitana. Brał udział w kampanii 1812/3 r., służąc w pułku Legii Nadwiślańskiej odznaczył się w bitwie pod Lipskiem jako szef batalionu, ranny dostał się do niewoli pruskiej. Dn. 14 VII 1813 r. otrzymał Legię Honorową. Po powrocie do kraju osiadł w swym majątku w Malczewie w pow. gnieźnieńskim. Na wiadomość o wybuchu powstania K. udał się do Warszawy. Dn. 1 II 1831 r. objął, jako podpułkownik formujący się wówczas 14 p. piechoty liniowej (dawny 2. p. woj. kaliskiego), jeden z lepiej wyszkolonych i uzbrojonych, wchodzący w skład I dyw. gen. M. Rybińskiego, i 26 IV 1831 r. został mianowany dowódcą tego pułku. K. awansował 1 V 1831 r. na pułkownika i w tym stopniu, a nie – wg mylnych opinii – w randze generała, 3 V t. r. otrzymał rozkaz objęcia dowództwa I brygady składającej się z 3. p. piechoty liniowej i 14. p. piechoty liniowej w V dyw. gen. H. Kamieńskiego. Dn. 4 V pułki K-ego, wraz z czteroma działami i artylerią konną, przybyły z Potyczy do Warszawy i otrzymały rozkaz maszerowania w kierunku Mińska. Brygada K-ego odznaczyła się w bitwie pod Strękowem, a wsławiła w bitwie pod Nurem (22 V 1931) odparciem trzech szarż kirasjerów. W bitwie pod Ostrołęką (26 V) brygada K-ego została przeznaczona na pierwszą linię. K. wraz z H. Kamieńskim z bronią w ręku stanęli na czele brygady, za nimi poszli oficerowie i wielu z nich z karabinami stanęło na czele swych oddziałów. Wówczas K. przeprowadził jeden z najdzielniejszych ataków: tyralierami i podwojonym krokiem rzucił się ku nieprzyjacielowi, udało mu się złamać opór Rosjan i oczyścić drogę do mostu oraz przeprowadzić ostatnie przeciwnatarcie na przyczółek rosyjski na prawym brzegu Narwi. W czasie ataku wojsk rosyjskich K. powalony uderzeniem kolby dostał się do niewoli, a brygada jego po zadaniu znacznych strat nieprzyjacielowi wycofała się w nieładzie. K. przesłuchiwany zaraz po ujęciu przez feldmarszałka J. Dybicza umocnił go w przekonaniu, że gen. A. Giełgud może uderzyć od szosy łomżyńskiej. Noc i dzień następny po bitwie K. przepędził w biwaku gen. Witta pod samą Ostrołęką i był naocznym świadkiem dalszych wydarzeń. Odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari 25 V 1831 r. Po upadku powstania K. jako poddany pruski wydany Prusom, musiał zapłacić 2 000 talarów kary i dwa lata spędził w więzieniu w Szpandawie. Po powrocie do kraju zajął się gospodarstwem, założył Tow. Rolnicze Wągrowiecko-Gnieźnieńskie. Ożeniony z Sylwią Prądzyńską (siostrą Ignacego) miał czterech synów: Stanisława, Wincentego, Józefa Bolesława i Kazimierza. K. zmarł w r. 1850 w Malczewie, pochowany w Niechanowie w pow. gnieźnieńskim.

Enc. Wojsk.; Boniecki; Żychliński; – Callier E., Bitwy i potyczki stoczone przez Wojsko Polskie w r. 1831, P. 1887; Kozłowski E., Generał Józef Bem, W. 1958; Księga pamiątkowa w 50–letnią rocznicę powstania listopadowego, Lw. 1881; Kukiel M., Dzieje Wojska Polskiego w dobie napoleońskiej, 1795–1815, W. 1920 II 215; Łoza S., Legia Honorowa w Polsce 1803–1923, Zamość 1923; Oficerowie 1831 r., „Mówią Wieki” R. 6: 1963 nr 11 (71) s. 33; Pawłowski B., Źródła do dziejów wojny polsko-rosyjskiej 1830–1831, W. 1932–3 II–III; Przewalski S., Generał Maciej Rybiński (1784–1874), Wr. 1949; Puzyrewski A. K., Wojna polsko-ruska 1831, W. 1899 s. 277, 278; Szomański A., Walecznych tysiąc, W. 1968; Tokarz W., Bitwa pod Ostrołęką, w: Rozprawy i szkice, W. 1959 II; tenże, Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, W. 1930; Wojtkowski A., Udział Wielkopolski w powstaniu listopadowym, „Kwart. Hist.” R. 44: 1930 z. 4; – Barzykowski, Historia powstania, IV; Prądzyński I., Pamiętnik historyczny i wojskowy o wojnie polsko-rosyjskiej w r. 1831, Pet. 1898 s. 144, 145, 154; tenże, Pamiętniki generala, Oprac. B. Gembarzewski, Kr.–W. 1909 II, IV; – B. Katol. Uniw. Lub.: Korespondencja I. Prądzyńskiego z K-m.

Irena Homola